Langs het Oorgat in Edam, vlak bij de plaats waar vroeger de Oosterpoort was, is een kleine Joodse begraafplaats bewaard gebleven, met 14 grafstenen. De oudst bewaarde grafsteen is uit 1804, maar de begraafplaats is ouder: ze werd in 1793 ingericht.  De Joodse gemeente van Edam was toen nog vrij jong. Ze floreerde en werd in 1821 tot ringsynagoge verheven. Rond 1840 was de gemeenschap op haar hoogtepunt. Daarna slonk ze vrij snel en al in 1886 werd de gemeente opgeheven en bij Monnickendam gevoegd. Het Edamse stadsbestuur gaf in 1792 toestemming aan de ‘leden van de Hoogduitsche Joodse Natie gebruik te maken van een blokhuys bij de Oosterpoort voor een kerkhof’.  In die tijd – ruim een eeuw lang, van eind 18e eeuw tot eind 19e eeuw – leefde in Edam een Joodse gemeenschap met een synagoge, een ritueel bad, een eigen schooltje en met dus een eigen begraafplaats. Eind 19e eeuw zijn de Joden met name naar Amsterdam vertrokken om daar hun beroep uit te oefenen. Enkele families bleven in Edam wonen, maar de Joodse gemeente werd in 1886 door de overgebleven drie mannelijke leden opgeheven. Een Joodse gemeenschap vereist namelijk tien mannelijke leden om actief te kunnen zijn volgens de Joodse wetten en die waren er niet meer.

Aron Lezer werd als eerste persoon op 29 mei 1793 begraven.  

De mannen hebben veelal Bijbelse namen zoals Abraham, Mozes of Jozef en de vrouwen namen als Esther, Sara of Judith maar er zijn ook vrouwen met hele  mooie namen zoals Vogeltje, Bloemetje, Schoontje en  Duifje.

Joden uit de omgeving waaronder Purmerend en De Rijp werden hier ook begraven. De dichtstbijzijnde Joodse gemeente was in Monnickendam met een eigen begraafplaats.Na 1880  zijn er ook nog enkele personen begraven. Als laatste is begraven Mietje de Jongh, oud 90 jaar, overleden op 28-11-1920 en weduwe van Benjamin Levi Berlijn, het laatste lid van de in 1886 opgeheven Joodse gemeenschap van Edam. Op de grafsteen is de familienaam de Jong verkeerd gespeld en moet zijn de Jongh. De Hebreeuwse tekst luidt: ‘Hier ligt geborgen een dierbare en ge’eerde vrouw Mevrouw Merele Dochter van de ge’eerde heer Eli’ de Jongh Weduwe van de ge’eerde heer Benjamin Berlijn. De naam van haar moeder is Hindele. T.N.Ts.B.H ( Moge haar ziel gebundeld worden in de bundel van het eeuwige leven. Bron: 1 Samuel 25:29) Zij overleed op zondag 17 Kislev 5681 (volgens de Joodse kalender en jaartelling).‘

Van de oorspronkelijke inrichting van de begraafplaats resteert weinig. Rond de begraafplaats stond na afbraak in 1826 van de Oosterpoort een houten hek met een toegangspoortje met daarboven een tekst in het Hebreeuws uit Ezechiel 37:12 “ Daarom, profeteer en zeg tot hen: Zo zegt de Heere HEERE:  Zie, Ik zal uw graven openen en zal ulieden uit uw graven doen opkomen, o Mijn volk, en Ik zal u brengen in het land Israëls.” (Statenvertaling)

Hoe deze toegangspoort eruit heeft gezien is nog op een oude ansichtkaart van het Oorgat zichtbaar. Op de begraafplaats zelf stond een zogenoemd metaheerhuisje van circa 4 bij 3 meter. Dit huisje deed dienst voor het ritueel reinigen van overledenen. Hiervoor werd dit hoogstwaarschijnlijk gedaan in het blokhuys totdat dit werd afgebroken.

De Joodse begraafplaats in Edam is eigendom van de Nederlandsch Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK)

In 1950 is op de plaats van het hek en de toegangspoort een ligusterheg geplant en sindsdien wordt de begraafplaats  in overleg met de eigenaar onderhouden door de gemeente.

Er staan nog 14 grafstenen overeind, waarschijnlijk niet allemaal op hun oorspronkelijke locatie. Omdat de grafstenen rechtop staan kunnen we zien dat deze van Asjkenazische Joden (afkomstig uit Oost- en Westeuropa) zijn. Sefardische Joden (afkomstig van het Iberisch schiereiland: Spanje en Portugal) hebben namelijk liggende grafstenen.

In 1952 is het Oorgat aan de zuidzijde verbreed, waarbij drie meter van de begraafplaats is afgehaald die er aan de noordkant is bijgekomen. Met toestemming van de toenmalige rabijn zijn de graven aldaar verplaatst.