Liebenau

 

In Dörverden, Ortsteil Barme, werd in 1938 door de firma Wolff uit Bomlitz, die daar al meer dan honderd jaar buskruit en andere springstoffen had geproduceerd, voor haar dochteronderneming, het chemische bedrijf Eibia, van plaatselijke boeren ca. 425 hectare grond gekocht. Op het terrein werd (evenals in de Samtgemeinde Liebenau) een munitiefabriek gebouwd. Deze kreeg de codenaam Weser. De fabriek was goed gecamoufleerd (o.a. deels ondergronds of met begroeid plat dak) ter voorkoming van geallieerde luchtaanvallen. In Dörverden werd vooral munitie voor handvuurwapens en machinepistolen gemaakt. Bij de afbouw van de fabriek door de Organisation Todt (die daarvoor over een houten barakkenkamp beschikte, waar de omstandigheden voor de dwangarbeiders te vergelijken waren met die in een concentratiekamp), en bij de productie in de fabriek (1941-1945) werden op grote schaal dwangarbeiders ingezet.

 

De productie, gedurende de gehele oorlog 5.000 ton kruit, viel tegen; tijdens de oorlog ontstond een verschuiving in de vraag naar andersoortige munitie. Een geplande uitbreiding, o.a. door de fabriek van een tweede eigen energiecentrale te voorzien, is dan ook niet doorgegaan. Van de hier werkende arbeiders kwam 80% van buiten Duitsland, uit Italië, Frankrijk, België en Nederland (Arbeitseinsatz), maar ook uit de toenmalige Sovjet-Unie. Voor het gewone personeel werd o.a. het wooncomplex Steinlager gebouwd, waarvan een deel er nog staat. West-europese gevangenen, onder wie ook veel vrouwen, werden in redelijk goede, Oost-Europese in slechte accommodaties ondergebracht. Het beleid van de nazi's was, dat de Oost-Europeanen slechter werden behandeld - zij waren immers Untermenschen- dan de anderen, en het gevaarlijkste en zwaarste werk moesten doen. In het gehele complex zijn gedurende de nazi-tijd veel, vooral Russische, gevangenen omgekomen door uitputting, ondervoeding, mishandeling, dysenterie- en tyfusepidemieën, en doordat velen de doodstraf moesten ondergaan.

Na de Tweede Wereldoorlog
In april 1945 viel het gehele complex, ook de munitiefabriek, nagenoeg onbeschadigd in handen van de British Army. Het grote munitiedepot werd deels vernietigd, het kleinere te Diensthop, niet. Op het enorme terrein onderhield de Bundeswehr van 1958 tot 2004 een kazerne, de met 4.000 man bezette Niedersachsenkaserne, en te Diensthop een munitiedepot, van 1963 -1992 ook met kernwapens.

 

Lijst Nederlandse slachtoffers

 

Adrianus Jacobus Maas (1896-1942)