Verpakkingen zijn omhullingen van voedsel of andere producten, die na gebruik over het algemeen worden weggegooid als verpakkingsafval.
Verpakkingen hebben verschillende functies, namelijk:
- bescherming van producten tegen bijvoorbeeld stof, vocht en bacteriën; de zogeheten barrièrefunctie.
- bescherming van producten tegen mechanische schokken, trillingen, compressie en temperatuur.
- het bijeenhouden van producten, die een eenheid vormen, bijvoorbeeld om producten te vervoeren en te verhandelen. Een aardappelchip bijvoorbeeld wordt natuurlijk niet los verkocht, maar als eenheid samen met andere chips, dus als gewichtseenheid van bijvoorbeeld 75 gram of 200 gram.
- verminderen van de veiligheidsrisico's van een verzending. Een verpakking kan worden verzegeld, zodat manipulatie tijdens de verzending kan worden opgespoord.
- het delen van productinformatie, bijvoorbeeld een gebruiksaanwijzing, ingrediëntendeclaratie, houdbaarheidsdatum.
- alsmede het inzetten van (reclame-)uitingen met als doel de aandacht van de consument te trekken op het schap door middel van kleur, vormgeving of anderszins.
Verpakkingen kunnen containers zijn, zoals shampooflessen, petflessen of melkpakken, maar ook pallets waarmee goederen worden vervoerd. De belangrijkste verpakkingsmaterialen zijn papier, karton, glas, metaal, kunststof en hout. Kunststof-verpakkingen worden onder andere gemaakt met vacuümvormen, blaasvormen en spuitgieten, maar ook meer gangbare artikelen als verpakkingen voor chips en zoutjes, chocolade-repen, en dergelijke.
Verpakkingen kunnen worden ingedeeld in drie soorten:
- verkoopverpakkingen (primaire verpakkingen): verpakkingen die direct om het product zitten, zoals hagelslagdoosjes of spuitbussen voor haarspray.
- verzamelverpakkingen (secundaire verpakkingen): verpakkingen die een aantal verpakte producten bevatten en de verkoopeenheden bij elkaar houden, zoals een doos met 12 pakken koffie.
- verzendverpakkingen (tertiaire verpakkingen): verpakkingen die het verladen en vervoeren van (een verzameling) verkoopeenheden makkelijker maken en die schade moeten voorkomen, zoals een pallet met 100 pakken suiker.
Op sommige verpakkingen wordt statiegeld geheven.
Van 2008 t/m 2012 was er in Nederland een verpakkingsbelasting.