Muziekinstrumenten
Complete lijst van alle voorkomende muziekinstrumenten:
0-9
- 3rd bridge-gitaar
A
- Aartsluit
- Accordeon
- Agung
- Akkoordciter
- Akoestische gitaar
- Alpenhoorn
- Altblokfluit
- Althobo
- Althoorn
- Altklarinet
- Altsaxofoon
- Altviool
- Amakondera
- Angkloeng
- Apinti
- Aulos
- Autoharp
B
- Bağlama (Turkije)
- Baglamas
- Balalaika
- Bamboefluit
- Bandola
- Bandoneon
- Bandurria (Spanje)
- Banjo
- Bansuri (India)
- Baritonsaxofoon
- Basblokfluit
- Basdrum
- Basfluit
- Basgitaar
- Basklarinet
- Basluit
- Bassaxofoon
- Bastrompet
- Bazuin
- Beatring
- Beganna
- Beiaard
- Bekkens
- Berimbau
- Blaas-bas
- Blokfluit
- Bodhrán (Ierland)
- Bombardon
- Bongo
- Bouzouki (Griekenland)
- Bronselur
- Buffetpiano
- Bugel
- Buisklokken
C
- Cabaza
- Cajón
- Carillon
- Carnyx
- Castagnetten
- Cavaquinho
- Celesta
- Cello
- Chapman Stick
- Charango (Zuid-Amerika)
- Chitarrone
- Chocallo
- Cimbaal
- Cimbalom (Balkan)
- Cister
- Citer
- Clarino
- Clarsach (Schotland)
- Claves
- Clavichord
- Clavicytherium
- Claviorganum
- Cobza (Roemenië)
- Concertciter
- Concertina
- Conga
- Contrabas
- Contrabas-sarrusofoon
- Contrafagot
- Cornemuse
- Cornet
- Cornetto
- Cuatro (Venezuela, Caraïben)
- Cubaanse tres
- Cümbüş
- Cymbaal
D
- Dansmeestersviool
- Darabuka
- Dhol
- Diatonische accordeon
- Didgeridoo
- Didjeribone
- Djembé
- Dobro
- Doedelzak
- Domra
- Draailier
- Drumstel
- Duduk
- Duimpiano
- Dulciaan
- Dulcimer (Verenigde Staten)
- Dungchen
- Dutar
- Dvojnice
- Dwarsfluit
E
- Ektar
- Elektrische gitaar
- Engelse hoorn
- Eunuch-fluit
- Eufonium
F
- Fagot
- Fiddle
- Fiscorn
- Flabiol
- Flageolet
- Flessenklokkenspel
- Floortrom
- Flügelhorn
- Fluit
- Fluitje
- Foekepot
- Fonograaf
G
- Gamelan
- Gdulka (Bulgarije)
- Gitaar
- Gitarron
- Glasharmonica
- Glasharp
- Glockenspiel
- Gong
- Grobbefoon
- Grote trom
- Güira
- Güiro
- Guitaret
- Guqin
- Gusle (Joegoslavië)
- Guzheng
H
- Hakkebord
- Hammered dulcimer (Ierland, Verenigde Staten)
- Hammondorgel
- Hang
- Hardangerviool (Noorwegen)
- Harmonium
- Harp
- Harpgitaar
- Heckelfoon
- Helicon
- Hihat
- Hobo
- Hommel
- Hoorn
- Hoornmirliton
I
- Ierse bouzouki
- Ierse harp
- Indiaans-Amerikaanse fluit
J
- Jachthoorn
- Jazzgitaar
K
- Kantele
- Kautele
- Kaval
- Kisa
- Kazoo
- Kelstone
- Kementsje
- Keyboard
- Khene (Khen, Khaen, Kaen)
- Klarinet
- Klaroen
- Klavecimbel
- Kleine trom
- Klokkenspel
- Klopflessenspel
- Koebel
- Kora
- Kornet
- Kortholt
- Koto
- Kromhoorn
- Kwarttoonklarinet
L
- Lamellofoon
- Laud (Spanje)
- Lier
- Lira da braccio
- Liuto attiorbato
- Luit
- Lure
- Lyra
- Lyricon
M
- Mandobas
- Mandola
- Mandoline
- Mandoloncello
- Maracas
- Marimba
- Melodeon
- Mellofoon
- Melodica
- Menat
- Metallofoon
- Midwinterhoorn
- Mirliton
- Mondharmonica
- Mondharp
- Mondorgel
- Musette (doedelzak)
- Musette (hobo)
N
- Ney
- Ngoni
- Northumbrian smallpipes
- Nyckelharpa
O
- Ocarina
- Oed
- Ondes-Martenot
- Ophicleïde
- Orgel
- Orkestklokken
P
- Panfluit
- Pauk
- Piano
- Pianola
- Piccolo
- Pijporgel
- Pommer
- Portugese gitaar
- Prepared gitaar
- Prepared piano
- Psalterium
Q
- Qanûn (Turkije)
- Quena
R
- Ranket
- Rasp
- Ratel
- Rebec
- Regaal
- Rommelpot
- Ruispijp
- Rietinstrument
S
- Sabar
- Sambaballen
- Sansa
- Santoor (India)
- Sarangi (India)
- Sarod (India)
- Sarrusofoon
- Saxofoon
- Saz (bağlama)
- Schalmei
- Schuiftrompet
- Serpent
- Shamisen
- Sheng (China)
- Shō
- Shruti box
- Sinding
- Sistrum
- Sitar
- Sjofar
- Snaartrom
- Snorrebot
- Sopraanblokfluit
- Sopraansaxofoon
- Sopraninoblokfluit
- Sopraninosaxofoon
- Soprillo
- Sousafoon
- Spinet
- Steeldrum
- Superbone
- Suka (Polen)
- Surbahar (India)
- Surnai (Zurla)
- Sursringar (India)
- Symphonetta
- Synthesizer
T
- Tabla
- Tailedbridgegitaar
- Tama
- Tamboerijn
- Tambori (Catalonië)
- Tambura (Balkan)
- Tamburica (Joegoslavië)
- Tamtam
- Tanbur (India)
- Tanpura
- Tapan (Bulgarije)
- Taragot
- Templeblocks
- Tenora (Catalonië)
- Tenorblokfluit
- Tenorhoorn
- Tenorsaxofoon
- Tenortuba
- Teorbe
- Theremin
- Tible (Catalonië)
- Tinwhistle
- Tiple (Colombia)
- Tom
- Trekzak
- Triangel
- Trombone
- Trommel
- Trompet
- Tuba
- Torupill
- Turkse trom
U
- Uilleann pipes
- Ukelele (Hawaï)
V
- Vedel
- Vibrafoon
- Vihuela
- Vina (India)
- Viocta
- Viola d'amore
- Viola da gamba
- Violoncello (Cello)
- Violoncello piccolo
- Viool
- Virginaal
- Vleugel
W
- Wagnertuba
- Wasbord
- Westerngitaar
- Windgong
- Windklok
- Woodblock
X
- Xaphoon
- Xylofoon
Y
- Yatga (Mongolië)
- Yoochin (Mongolië)
Z
- Zheng, zie Guzheng
- Zingende zaag
- Zingende kaars
- Zink
- Zither
- Zobo
- Zummara
- Zurla
- Zurna (Zurla)
Blaasinstrumenten
De verschillende manieren waarop de toon wordt voortgebracht staan hieronder opgesomd. In deze opsomming zijn ook aerofonen anders dan blaasinstrumenten opgenomen.
Labium
De meeste instrumenten die in het Nederlands met fluit aangeduid worden zijn instrumenten waarbij de luchtstroom op een scherpe rand (het labium) gericht wordt.
bamboefluit – blokfluit – dvojnice - kaval – dwarsfluit – panfluit – piccolo – flageolet – quena – sjofar – shakuhachi – zummara
Enkel riet
Instrumenten waarbij het geluid met een enkel riet wordt veroorzaakt.
Riet tussen lip en mondstuk:
chalumeau - klarinet – saxofoon – taragot
Riet in afgesloten ruimte (mond/zak/ kap)
doedelzak (sommige vormen)
Dubbelriet
Instrumenten waarbij het geluid met een dubbelriet wordt veroorzaakt.
Riet tussen beide lippen:
althobo – contrafagot – duduk - dulciaan – fagot – hobo - pommer – schalmei - sordune
Riet in afgesloten ruimte (mond/ zak/ kap):
cornemuse - doedelzak – Engelse hoorn – kortholt – kromhoorn – musette – pommer – ranket – regaal – ruispijp - sarrusofoon – zurla
De uilleann pipes is weliswaar aerofoon, maar geen blaasinstrument. Het instrument is wel weer zeer verwant aan de enkel- en dubbelriet blaasinstrumenten.
Doorslaande tong
Naast de hout- en koperblaasinstrumenten zijn er aerofonen waarbij de toon wordt voortgebracht door een doorslaande metalen tong. Een -meestal metalen- strook materiaal, een tong, kan heen en weer bewegen door een nauwsluitende opening in een plaat. De toonhoogte die de tong veroorzaakt kan veranderd (gestemd) worden door de tong aan zijn tip te verzwaren of wat lichter te maken.
melodica - mondorgel
Hieraan nauw verwante instrumenten (wel aerofonen, maar geen blaasinstrument) zijn:
accordeon – bandoneon – concertina – harmonium – trekzak
Lippen
Door een luchtstroom tussen de lippen door in een mondstuk te persen worden de lippen zelf in trilling gebracht. De meeste bespelers van instrumenten die geluid op deze manier produceren worden koperblazers genoemd. Voorts wordt nog onderscheid gemaakt tussen scherp koper en zacht koper:
- zacht koper:
alpenhoorn – blaas-bas - bombardon – bronselur - bugel – eufonium – flügelhorn (ook bugel genoemd) – hoorn – jachthoorn – klaroen – mellofoon – midwinterhoorn - ophicleïde – tuba – serpent – sousafoon – zink - scherp koper:
cornet – trombone – trompet - piston
Overigen
Sommige instrumenten zijn niet zo gemakkelijk in te delen
didgeridoo – orgel - horlepijp
Het orgel (geen blaasinstrument, wel een aerofoon) is ontstaan uit de doedelzak, maar het heeft vaak een verzameling registers, die soms op riet, labium of doorslaande tong gebaseerd kan zijn.
Slaginstrumenten
Onder slagwerk in het algemeen wordt in de muziek verstaan: de muziekinstrumenten die men doorgaans door middel van een slagtechniek bespeelt, zoals de diverse soorten trommels, bekkens en kleinere instrumenten zonder specifieke toonhoogte. Voorts bestaan er slagwerkinstrumenten met een specifieke toonhoogte, zoals de pauken en de gong. Het drumstel (een combinatie van trommels, bekkens en soms ook percussie-instrumenten)wordt veelal gebruikt in pop- en rockbands, in jazzmuziek en steeds vaker in orkestverband.
Naast pure percussie-instrumenten zonder een duidelijk gedefinieerde toonhoogte bestaan er ook slagwerkinstrumenten, die duidelijk een melodie of harmonie (akkoorden) kunnen voortbrengen, zoals:
Idiofone melodische slaginstrumenten
- Marimba
- Vibrafoon
- Glockenspiel
- Lyra
- Buisklokken
- Xylofoon
- Crotales of cymbales antiques
- Hang
- Steeldrum
Slagsnaarinstrumenten
- Hammered dulcimer
- Cimbalom (ook cymbalom of cembalo)
- Hakkebord
- Een piano is in basis ook een slaginstrument met een klavier.
Snaarinstrumenten
Snaarinstrumenten kunnen worden onderverdeeld aan de hand van de manier waarop de snaren in trilling worden gebracht. Bij luitachtigen kan dat zijn door middel van strijken (bijvoorbeeld een viool) of tokkelen (bijvoorbeeld een gitaar). Bij de citers worden de snaren tot klinken gebracht door ze aan te slaan (bijvoorbeeld een piano).
Gestreken luitachtigen: strijkinstrumenten
De meeste strijkinstrumenten worden bespeeld met een strijkstok (zoals de naam al doet verwachten).
Getokkelde luitachtigen: tokkelinstrumenten
Tokkelinstrumenten worden bespeeld met behulp van een plectrum of de vingernagels of 'geplukt' met de hand/vingers
Ook de Contrabas wordt in niet-klassieke muziek meestal geplukt.
Citers
Deze worden vaak met behulp van mallets of hamertjes of anderszins gemechaniseerd bespeeld, maar vaak ook met de vingers.
Er zijn ook gestreken varianten, waarbij (enkele) snaren via een mechaniek met knoppen ingekort worden:
- Draailier — Nyckelharpa (Zweden)
Bij de draailier worden de snaren gestreken door een ronddraaiende houten schijf die met hars is ingewreven, bij de nyckelharpa met een strijkstok
Toetsinstrumenten
Een toetsinstrument, ook toetseninstrument of klavierinstrument is een muziekinstrument dat bespeeld wordt met behulp van een klavier of toetsenbord. Voorbeelden van dergelijke instrumenten zijn piano, orgel, synthesizer.
Een klavier zoals hier bedoeld bestaat meestal uit 7 witte en 5 zwarte toetsen per octaaf, zo gerangschikt dat de witte toetsen een toonladder van C-majeur in gelijkzwevende temperatuur ten gehore brengen. Bij sommige instrumenten zijn de kleuren van de toetsen tegenovergesteld, dit zijn vaak klavecimbels of wat oudere synthesizers. Tevens bestaan er instrumenten met een andere microtonale toonschaal, en meer dan 12 toetsen per octaaf.
Lijst van toetsinstrumenten:
- Klavier-accordeon
- Klavecimbel
- Pijporgel
- Hammondorgel
- Harmonium
- Klavechord
- Ondes-Martenot
- Piano
- Elektrische piano
- Spinet
- Celesta
- Fender Rhodes
- Wurlitzer
- Pianet
- Klavinet
- Synthesizer
- Keyboard
- Mellotron
- Luthéal
- Jankó-klavier
- Virginaal
- Vleugel
- Arrangerkeyboard
- Melodica
- Viola organista of Geigenwerk
- De draailier is een kruising tussen een snaarinstrument en een toetsinstrument.
Het carillon heeft weliswaar op het eerste gezicht de speelwijze van een klavier, maar heeft vanwege de grote slag die een toets maakt en de daarvoor benodigde kracht een heel andere bespeling.