Lijst grammofoon merken:

 

Acec

Admiral

Airline

Akkord

Alba

Amplion

Amroh

Amusette

Arel

Arena

Aristona

Assmann

Astoria

Baird

Bang & Olufsen

Bestone

Blaupunkt

Brandsteder

Braun

Brionvega

Brown

BSR

BTH

Bush

Califco

Capehart

Capitol

Castel

Champion

Clan

Celentano

Claude

Claude Paz & Visseaux

Collaro

Columbia

Conserton

Corgi

Cosmo

Crosley

Crown

Dansette

Decca

Defiant

Delphon

Denon

Discatron

Drawolid

Druco

Ducretet

Dual

Ducretet

Dux

Dynatron

Ear

Eden

Ehrlich

Ekco

Elac

Electra

Elektrofoon

Elizabethan

Elta

Emerson

Emide

Empire

EMT

Emud

ERA

Erres

Europhon

Farfisa

Ferguson

Ferranti

Fidelity

Fonmusik

Fountain

Fridor

Gabriel

Garis

Garrard

Gecophone

General Electric

GIDGoldring

Goldfun

Graetz

Gramovox

Grawor

Grundig

Hacker

Hammond

Harmon

Harting

Herofon

HiFiVox

His Master's VoiceI

beriaImperial

Inelco

Jobo

Joboton

JVC

Körting

Kosmophon

Kuba

La Voix de son Maitre

Lampophone

Lemouzy

Lenco

Lesa

Lewijt

Lingauphone

Loewe-Opta

Luxor

Marconi

Marconiphone

Masteradio

McClure

Metz

Mills

Mo-El

Music time

Muzikale

Meesterwerken Serie

Motorola

Murphy

Music-Star

National

Nordmende

Norelco

NorthAmerican

Novak

NSF

Nuova Faro

Olympic

Paillard

Perdio

Perpetuum-Ebner

Peter Pan

Philco

Philips

Phonette

Phonola

Pilot

Pioneer

Plus~a~Gram

Polydor

Pop sound

Portadyne

Prandoni

Privileg

Pye

Radiobell

Radiola

RCA

Recordon

Regentone

Reisz

Revelation

Revox

Rex-Plastic

RFT

Robuk

Ronette

Russco

Saba

Sanyo

Saundy

SBR

Schaaper

Schaub-Lorenz

Schneider

Schneider (D)

Show 'n tell

Sears

SEM

Sharp

Siemens

Siemens en Halske 

Siera

Silva

Sobell

Sonora

Sony

Sound Design

SRASRT

Staar

Stella

Sugden

Supraphon

Tefi

Telefunken

Tellux

Teppaz

Tesla

Thomson-Houston

Thorens

Tonfunk PGH

Toga

Toshiba

Trans Continents

Trav-ler

Triotrack

Trix Electrical Company

Trixette

Ultra

Unitra Fonica

USSR

Valkona

Velona

Vorwerk

V-M

Webster-Chicago

Webster Electric

Weltfunk

Westminster

Wiegandt

Wilkafoon

Williams

Wilson

Wumo

Zawod

Zenith

ACEC

(Ateliers de Constructions Électriques de Charleroi) was een Belgische elektromechanicafabriek in Charleroi. Ze ontwikkelde elektronische installaties zoals motoren, transformatoren, radio- en televisietoestellen. Er waren filialen in Charleroi, Gent, Wespelaar, Apeldoorn (Nederland) en Kinshasa (Congo).

De productie was vooral ingericht op zware elektrisch aangedreven installaties.

Admiral

is het merk van van "Continental Radio & Television Corporation uit USA. Het is ontstaan uit de in 1924 door Ross Siragusa opgericht "Transformer Corp. of America". Dit bedrijf produceerde batterijen en batterijladers voor radio's. In 1929 tijdens de crisisperiode kwam er een eind aan. Ross verkocht zijn auto en had weer was financiële middelen om radio's te gaan produceren. Hieruit is in 1934 "Continental Radio & Television Corparation of America"ontstaan. Het was toen gevestigd aan 3800W Cortlans Street Chicago.

Tot 1934 was het een familiebedrijf maar om de groei te kunnen financieren werden er investeerders bij gehaald. Doordat men zich richtte op kwaliteit in een gunstige prijsklasse behoorden ze als snel tot de top vijf. Tijdens de tweede wereldoorlog groeide het bedrijf snel door het produceren van radio''s voor het leger.

Na de oorlog ging Admiral televisies maken en in 1951 introduceerden zij als een van de eersten de kleurentelevisie.

Het bedrijf heeft tot 1979 stand gehouden maar is toen ten onder gegaan onder andere door het Japanse geweld.

Braun

In Frankfurt am Main werd door Max Braun een fabriek gesticht voor de levering van radio onderdelen aan de opkomende radio-industrie.
In 1929 komt Braun met een eigen radio op de markt. Het was één van de eerste types waarbij het ontvangst en weergave
gedeelte zich in één kast bevonden.  In 1932 combineerde Braun een radio en grammofoon in één kast. In de dertiger jaren produceerde Braun grammofoons onder de merknaam "Cosmophone".

Na de oorlog begint Braun met de productie van scheerapparaten. Vanaf begin 1950 begint Braun zich in de markt te onderscheiden van de anderen door veel aandacht aan design te geven. In 1954 wordt het witte model gelanceerd wat de bijnaam “kist van sneeuwwitje”kreeg. 

Braun kreeg in die periode veel onderscheidingen voor hun moderne design. De importeur in
Nederland was c.v. Hapé uit Amsterdam.

Braun ging zich vanaf die tijd specialiseren in scheerapparaten, tandenborstels en medische apparatuur. Dit leidde in 1967 tot een overname door Gilette.

BSR

is opgericht door dr. Daniel MacDonald in 1932 in Birmingham Engeland. Met een startkapitaal van 300 Pond en een academische graad in engineering en medicijnen startte hij zijn fabriekje.

In de vijftiger jaren kwam de productie van grammofoons flink op gang. BSR ontwikkelde een wisselaar van zeer goede kwaliteit. Omdat dit niet ierdeen kon, werd deze wisselaar veel door andere fabrikanten toegepast. In een artikel over BSR las ik dat ze op enig moment zelfs 90% van de wereldproductie van wisselaars verzorgden.

In die periode ontstond ook een relatie met Dansette. BSR had een wisselaar ontwikkeld die ze aanboden aan Samuel Margolin. Samuel introduceerde daarna de Dansette, een grammofoon met wisselaar die in Engeland in de vijftiger en zestiger jaren enorm populair
was.

In de zeventiger jaren ging BSR op het overnamepad. Ze namen oa. Bulpit & Son over, een fabrikant van huishoudelijke apparatuur. Daaruit ontstond BSR Housewares.

Capehart

Homer Earl Capehart (1897 - 1979) verkocht allerlei soorten machines waaronder melkmachines, tractors, ploegen en popcorn machines.

Hij richtte in 1927 de "Capehart Automatic Phonograph Corporation"op. De naam zegt het al, voorloper van de jukebox zoals radio/grammofoon meubels met wisselaars voor 78 toeren platen.

Capehart bouwde goede radio's en versterkers maar had wel problemen met de wisselaars. Deze gingen zo ruw om met de platen dat veel platen braken. Uiteindelijk heeft dat in 1938 tot het faillissement geleid.

Homer Earl Capehart ging in 1932 over naar Wurlitzer officieel genaamd "Rudolph Wurlitzer Company of North Tonawanda" met de handelsnaam Amperion.

Capehart Company ging failliet onder andere door de slechte kwaliteit van de wisselaars omdat de grammofoonplaten bij het wisselen zodanig ruw werden gewisseld dat ze vaak braken.

Claude Paz & Visseaux

Jacques Visseaux werd geboren op 12 april 1872 in Lyon, waar zijn vader eigenaar was van een ijzerhandel. Na het verlaten van de Ecole Supérieur van Crade de Lyon, werd hij verleid door de geneeskunde maar uiteindelijk besloot hij in 1902 om “licht” te gaan
verkopen.

Het begint met ongeveer 30 medewerkers (3 mannen en 30 vrouwen) met de productie en verkoop van gloeikousjes. Gloeikousjes is een product voor gaslampen en zijn als “campingartikel” nog steeds te koop. Zijn handel ontwikkelt zich voortvarend maar als elektriciteit meer en meer gemeengoed wordt, neemt de productie af en schakelt hij over op gloeilampen en rond 1927 start
hij met de productie van radiobuizen.

In de jaren vijftig werd er uitgebreid met radio’s, grammofoons en scheerapparaten. Maar de concurrentie was hevig, vooral op het gebied waar het allemaal mee was begonnen, licht. Om de concurrentie het hoofd te bieden ging Visseaux samenwerken met andere bedrijven waaruit de combinatie Claude Paz& Visseaux is voortgekomen.

In de zestiger jaren werd het bedrijf overgenomen door GTE (General Telephone and Electrics, Amerikaans bedrijf) . Deze verkocht later de verlichtingsafdeling weer door aan Osram. In 1959 werd de radiodivisie overgenomen door ITT

De Collaro fabriek was gevestigd in Barking Engeland vanaf 1924. In 1961 is Collaro uitgegroeid tot een van de grootste producenten van grammofoons in Engeland.

Naast grammofoons produceerde Collaro ook ventilatorkachels.

In 1960 was er sprake van een overname of samnewerking met het Amerikaanse Magnavox. Later werd Magnavox overgenomen door Philips. Collaro produceerde de draaitafels en pick-ups (dus geen complete grammofoons) en leverde deze ook aan andere fabrikanten die complete grammofoons op de markt brachten.

In Nederland was Brandsteder de importeur.

Columbia

The American Grammophone Company had fabrieken in Bridgeport en Connecticut. Het was de productiemaatschappij van de verkoopmaatschappij Columbia Phonograph Company.

In 1921 ging de organisatie failliet en werd overgenomen door haar eigen Britse organisatie. Zij produceerde akoestische veergrammofoons die het meest bekend zijn. Daarnaast ook elektrische grammofoons

Decca is ontstaan uit het bedrijfje Barnett Samuel & Sons Ltd. die een grammofoon produceerden onder de naam Dulcephone.

Tijdens de eerste wereldoorlog werden er veel geleverd aan het leger om de soldaten vertier te bieden. Later werd de naam veranderd in Decca. In eerste instantie alleen in Engeland en vanaf 1934 ook in Amerika.

In 1929 werd het platenlabel Decca opgericht waar Decca groot mee is geworden. In 1959 werd het platenlabel overgenomen door MCA. Grote namen zoals de Rolling Stones zijn door Decca op de markt gebracht.

Dralowid

is ontstaan uit het bedrijf STEMAG dat in 1921 in Duitsland is opgericht. Voor die periode kan nog worden teruggekeken tot 1854 waar activiteiten werden ontplooid in speksteengroeven.

Er werden vooral weerstanden geproduceerd waar ook de naam Dralowid op is gebaseerd. Het is namelijk een afkorting van "Drahtlose Widerstande".

Na de oorlog kwam de fabriek in Russische handen maar later werd het teruggegeven aan de DDR. De productie richtte zich op isolatoren, filmprojectoren en grammofoononderdelen zoals platen voor thuisopname. Het bedrijf bestaat intussen niet meer.

 

Dual

In 1900 werd de firma "" Gebrüder Steidinger" gesticht en begon als fabrikant van onderdelen voor veer-loopwerken.

In 1910 stapt een van de broers (Josef) uit dit bedrijf, en sticht de "PERPETUUM Schwarzwälder Federmotoren und Automatenwerke".

Later produceerden zij complete veer-loopwerken. In 1927 werd er een soort van kombi-motor uitgevonden (combinatie van een veer- en een elektromotor), vandaar de naam Dual. Ik veronderstel dat dit nodig was omdat lang niet iedereen in die tijd al elektriciteit had.

Ducretet

De geschiedenis van Ducretet gaat terug tot 1870. Toen produceerde Ducretet wetenschappelijke instrumenten. Toen in 1881 Fondain failliet ging, nam Ducretet de productie van de tinfolie phonograaf over.

In 1898 presteerde Ducretet het om een morsesignaal te versturen vanaf de Eifeltoren en die 7 kilometer verderop te ontvangen. Ducretet wordt in Frankrijk ook wel genoemd "de vader van alle radio''s" . Later is Ducretet overgenomen door Thomson.

Erres

is een samenvoeging van de letters R.S. Stokvis. Stokvis was een handelsmaatschappij die al in 1844 is opgericht. De geschiedenis van Stokvis is interessant maar dit onderdeel van mijn website gaat over Erres. 

Stokvis importeerde veel soorten van artikelen waaronder een grammofoon die werd geleverd aan de Fa. Van Der Heem in den Haag. Later werd Stokvis voor een groot deel eigenaar van Van der Heem. Nog even een bijzonderheid over Stokvis. Zij importeerden ook bromfietsen waaronder de beroemde Puch. Dit verklaart ook de reclamesingel waarop Erres en Puch tegelijkertijd worden gepromoot.

Van Der Heem is opgericht in 1926. Later verwierf Stokvis een groot deel van de aandelen van Van der Heem en in 1966 is het bedrijf overgenomen door Philips.  

Erres produceerde vanaf 1926 tal van elektrische producten zoals radiotoestellen, grammofoons, bandrecorders, stofzuigers, elektrische dekens en nog veel meer. Naast de huishoudelijke apparaten produceerde Van der Heem ook de Solex. Kortom een zeer veelzijdig bedrijf.

Garrard

is een Engelse producent van audio apparatuur en ten tijde van de eerste wereldoorlog begonnen in Willesden Noord Londen als Garrard Engineering and Manufacturing Company. Evenals veel andere bedrijven produceerde men elektronica voor de oorlogsindustrie.

Na de oorlog is Garrard zich gaan toeleggen op grammofoons. De eerste hadden een aandrijfmechanisme met een veer.
De zaken gingen goed en al snel werd er een productie bereikt van 25000 stuks per week ! In 1932 kwam de eerste elektrische grammofoon. 78 toeren met een naaldgewicht van 230 gram.

De volgende stap in de ontwikkeling was een automatische zoeker van de naald op het begin van de plaat en een automatische afslag bij het einde van de plaat. Daarna kwam de automatische wisselaar.

De filosofie hierachter bij Garrard was er één uit lijfsbehoud. Immers een platenspeler maken kon iedereen maar een automatische wisselaar met een zeer goede prestatie was toen een hoogstandje. De Garrard wisselaar werd door veel andere grammofoonfabrikanten toegepast

Garrard was later gevestigd in Swindon en had telefoonnummer 2606. In 1979 is Garrard verkocht aan een Braziliaans bedrijf (Gradiente Elektronica) maar daarna is het bergafwaarts gegaan om te eindigen in 1992. Toen werd het bedrijf definitief gesloten.

Grawor

is opgericht in 1925 en is een samenstelling van Grass en Worff Rundfunktechnisches Erzeugergemeinschafrt GMBH. Grawor was vooral gespecialiseerd in lenzen, radio's en luidsprekers. In 1933 bracht Grawor een platensnijder op de markt voor thuisgebruik.

Harting

"Wilhelm Harting Mechanische Werkstätten" is de originele volledige naam voor Harting GMBH. Harting is opgericht op 1 september 1945 en begon met de productie van o.a. strijkijzers, bureaulampen en warmhoudplaatjes. In 1950 was Harting gevestigd aan de Danziger Strasse Espelkamp-Mittwald en had 180 medewerkers en 50.000 m2 oppervlak aan productieruimte.

In 1954 werd de eerste jukebox gebouwd en daarna startte de productie van (draagbare) grammofoons en bandrecorders. Hij verraste iedereen door te komen met een platenspeler met een wisselaar voor 12 platen. Door de hoge kennis van elektromagnetisme wist Harting als eerste een elektrische sigarettenautomaat te ontwikkelen. Daarmee brak een periode van snelle groei aan maar de productie van jukeboxen en grammofoons werd al in 1958 gestaakt. Harting bestaat nog steeds en produceert nu hoogwaardige connectoren.

His Masters Voice

De naam His Masters Voice is door de Engelse artiest Francis Barraud gedeponeerd in 1899 als beeldmerk voor een hondje die naar een phonograaf zit te luisteren. In hetzelfde jaar verkocht hij dit beeldmerk aan The Grammophone Company die het recht bedong de phonograaf te mogen vervangen door een grammofoon.

The Grammophone Company plaatste vanaf 1909 het beeldmerk van Nipper op hun platen en vanaf dat moment ging Nipper over de wereld. In Amerika, Canada en Latijns Amerika werd het recht om Nipper inclusief de naam His Masters Voice te mogen gebruiken, verkocht aan "Victor Talking Machines". Later (1929) ging Victor op in RCA (Radio Corporation of Amercia).

In Frankrijk werd door Pathe Marconi het beeldmerk gebruikt met de naam La Voix de son Maitre.

The Grammophone Company gebruikte het Nipper logo voor een keten aan muziekwinkels waarvan de eerst in 1921 in londen werd geopend.The Grammophone Company werd later overgenomen door RCA die op haar beurt weer opging in EMI. EMI was tot 1998 de eigenaar van het wereldberoemde beeldmerk.

Het beeldmerk van Nipper wordt niet meer gebruikt maar RCA heeft in Amerika nog steeds het recht Nipper te mogen gebruiken.

Kuba 

In 1948 kreeg Gerhard Kubetschek het idee om radio's en grammofoon in te bouwen in meubels. Hij begon daarmee het bedrijf "Kuba". Aanvankelijk op een oud militair terrein in Wolfenbüttel in Duitsland met een paar medewerkers. Nadat ze een paar jaar later op een beurs hadden gestaan ging het snel met Kuba. Al in 1950 had het bedrijf 100 medewerkers en al 12 verschillende producten.

Kuba richtte zich al snel op de export en in 1953 bedroeg het exportaandeel 15%. Van alle radiomeubels was 20% een Kuba. In 1957 beschikte het bedrijf over drie fabrieken in Wolfenbüttel en Braunsweig en had toen al meer dan 300.000 meubels geproduceerd.

Kuba ging zo snel dat er een te kort aan onderdelen ontstond omdat de toeleveranciers de groei niet konden bijhouden. Om die reden kocht Kuba een houtfabriek en Continental-Rundfunk GmbH in Osterode/Harz. Nu had Kuba een groot deel van de productie in eigen hand. Het bedrijf kreeg een nieuwe naam en ging heten: Imparial Rundfunk- und Fernsehwerk GmbH.

De groei stijgt tot ongekende hoogte. 4000 medewerkers en 220 miljoen omzet. Kuba trekt ingenieurs aan van Philips en Valvo om zelf en sneller te kunnen ontwikkelen.

In1966 besluit Gerhard Kubetschek het bedrijf te verkopen voor 80 miljoen DM aan General Electric die Kuba in 1970 doorverkoopt aan AEG Telefunken. Daarna gaat het bedrijf Imperial Radio Fernsehen Phono heten.

In 1972 wordt het bedrijf gesloten.

La Voix de son Maitre

In Frankrijk gebruikte Marconi Nipper als  beeldmerk en vertaalde dat naar La Voix de son Maitre (de stem van de meester).

Lampophone

Een kruising tussen een schemerlamp en een grammofoon. Begin twintiger jaren toen de elektrisch aangedreven grammofoons in opgang kwamen, bedacht men ludieke dingen om de grammofoon onderdeel van het interieur te maken. Men begon ze in te bouwen in kasten, maar een van de unieke variaties is toch wel de lampaphone. Het is een grammofoon voorzien van een elektrische lamp uitgedost dus als schemerlamp. Hierdoor pasten ze perfect in het interieur.

Lenco

Het Zwitserse merk Lenco is de uitvinder van de door een rubber riem aangedreven draaitafel. Deze vinding stond model voor een hele reeks kwaliteitsplatenspelers van navolgers. De Lenco draaitafels zijn in de UK verkocht onder de naam "Goldring", en in de VS als "Bogen".

Lenco bestaat nog steeds en is nu onderdeel van de STL-groep. Ze produceert nog steeds hoogwaardige apparatuur.

Lesa

Lesa is een Italiaans merk waarvan de fabriek is of was gevestigd in Milaan.

Linguaphone

is een Engels taleninstituut die is opgericht in 1901 door Jacques Ruston. Dat was een Poolse immigrant in Engeland. Hij was de eerste die de mogelijkheden van Edison's uitvinding, de grammofoon, als een middel zag om talenopleidingen te verkopen. De eerste Linguaphone cursussen stonden dan ook op wasrollen.

Luxor

Luxor radio AB Motala is een Zweeds merk en is gesticht in 1923 door Axel Holstensson. Motala is de naam van de plaats waar in Zweden de fabriek stond. In deze plaats stond ook de lange golf zender, waarschijnlijk had het een wel met het ander te maken. Als je radio''s produceert moet er ook iets te ontvangen zijn. Het bedrijf is in de loop der jaren uitgegroeid tot de grootste fabrikant van audio in Zweden. Later zijn ze computer gaan produceren en in 1985 is het bedrijf overgenomen door Nokia.

Marconi

De roots van Marconi liggen in 1896 in Londen waar Gugleilmo Marconi een demonstratie gaf op het gebied van draadloze communicatie. In 1897 stichtte hij de "Wireless Telegraph & Signal Co. die in 1898 begon met de productie van draadloze radio’s voor communicatie. (bv. op schepen).

In 1899 startte in Amerika de "Marconi Wireless Telegraph & Co. Amerika" waaruit in 1919 RCA (Radio Corp of Amercia) ontstond. Na de eerste wereldoorlog kwam de radioproductie op gang en de productie van radio’s werd ondergebracht bij een nieuw bedrijf dat de naam "Marconiphone'' kreeg.

Kort daarna werd met behulp van Marconi de Brittish Broadcasting Corp. (BBC) opgericht. Marconi produceerde in die periode ook grammofoons en paste onder andere daarin de wisselaar van Garrard toe. Marconi verwierf de licentie om het beeldmerk van Nipper te mogen gebruiken en noemde dat La Voix de son Maitre. Marconi werd echter groot met korte- en lange golf zenders en radarapparatuur. In 1936 begon Marconi met televisie. De oprichter Gugliemo Marconi overleed in 1937 en na de tweede wereldoorlog viel het bedrijf uiteen en vonden diverse overnames plaats. De radio divisie werd overgenomen door English Electric Co. maar bleef werken onder de naam "Marconi". English Electric ging vervolgens weer op in General Electric (GE). GE is nog steeds een gigant op het gebied van elektronica. Marconi is nog steeds actief maar nu op het gebied van communicatietechnologie zoals breedband internet en heeft wereldwijd meer dan 45000 medewerkers.

Mills

De volledige naam is Mills Novelty Co. en is oorspronkelijk Amerikaans. De wortels van dit bedrijf liggen al in 1878 en de naam wordt in verbinding gebracht met Al Capone. Dit heeft natuurlijk te maken met betaalautomaten zoals gokkasten. Bij de productie van gokkasten duikt ook de naam op van Mills-Bell-O-Matic. Dit bedrijf is de latere fabrikant van beroemde gokkasten. Mills was ook de producent van de violana, een soort jukebox waar een viool speelde. Later ook uitgevoerd in een model met een  piano.

Paillard

is van orgine een Zwitsers bedrijf dat aanvankelijk uurwerken en muziekspeeldozen maakte. Het jaar van oprichting is 1840. Na het uitvinden van de fonograph was het een logische stap om van muziekspeeldozen over te stappen naar cilindergrammofoons.

Op de wereldtentoonstelling van 1900 maakte Paillard furore. In 1910 maakten ze zelfs een grammofoon met stoomaandrijving.

De echte groei bij Paillard is vooral ontstaan nadat ze fotocamera's zijn gaan produceren. Met Zwitserse precisie ontstonden de beste camera's van de wereld.

In 1928 had Paillard 862 en in 1960 3519 medewerkers.

Paillard en Thorens (een andere Zwitserse fabrikant) waren neven en ze besloten tot een samenwerking. De fusie liep op een mislukking uit en later werden ze overgenomen door EMT. De kwaliteit van Paillard en Thorens heeft echter nooit ter discussie gestaan en misschien was dat ook wel de reden van hun ondergang. Te goed, waardoor ze te duur waren.

Perpetuum Ebner

In 1910 werd de Perpetuum Schwarzwälder Federmotoren und Automatenwerke gesticht in St. Georgen in het Schwartzwald in Duitsland. de opdrichter was (mede) eigenaar (broers) van Dual Het bedrijfje groeide al snel uit tot een gerenommeerde fabrikant van grammofoons.

In het begin met een opwindmechanisme maar vanaf 1930 ook met elektromotoren.

Door een trouwerij ontstond in 1936 de Perpetuum-Ebner Fabrik für Feinmechanik und Elektrotechnik Steidinger & Co.

Pye of Cambridgde

Een van de toonaangevende fabrikanten in Engeland was PYE of Cambridge. Net als Garrard snel ontwikkeld vanaf de eerste wereldoorlog vanuit de oorlogsindustrie. De eerste wortels van dit bedrijf stammen uit 1898 toen William PYE startte met de productie van instrumenten. In dezelfde periode lukte het Marconi om draadloos verbinding te maken tussen Engeland en Frankrijk.

PYE gebruikte die kennis om na de eerste wereldoorlog in de productie van televisies te gaan. Zijn zoon Harold trachtte deze aan de man te brengen maar had aanvankelijk niet veel succes. In 1924 werd er daarom een nieuw ontwerp geïntroduceerd. Het ging allemaal erg moeizaam omdat de techniek niet ver genoeg was om acceptabele beelden te produceren. In 1939 waren er 2000 verkocht voor 34 GBP per stuk. Na de tweede wereld oorlog kwam de productie van radio's en grammofoons op gang.

In het begin was de grammofoon geen groot succes. De kwaliteit was niet goed en de detaillisten kozen voor andere merken zoals Garrard. In 1955 begon PYE een platenlabel en maakte in 1963 de historische vergissing om de Beatles te weigeren.

Het ging niet goed met PYE. Evenals veel andere Engelse bedrijven werd niet geïnvesteerd in productvernieuwing en raakte in 1966 in grote problemen. Philips nam toen voor 60% deel in het bedrijf. In 1976 nam Philips PYE volledig over en sloot toen het bedrijf.

Philips

Op 15 mei 1891 tekenen vader en zoon, Frederik en Gerard Philips de oprichtingsakte van Philips en Co. Voor de productie en verkoop van gloeilampen. Philips is niet de eerste want er zijn op dat moment al vier andere fabrikanten van gloeilampen actief in Nederland. In Nederland bestaan geen wettelijke octrooibelemmeringen waardoor er een soort van vrijhandelssituatie is ontstaan. Er wordt in een openbare veiling een stuk grond gekocht in Eindhoven. Voor de verkoop wordt later zoon en broer Anton ingeschakeld. In 1895, 4 jaar na de oprichting worden al 200.000 gloeilampen per jaar verkocht.

Het gaat zeer voortvarend en binnen 10 jaar behoort Philips al tot de grootste producent van gloeilampen. Na de eerste wereldoorlog start Philips met de productie van medische apparatuur. Daarna doet radio en grammofoon zijn intrede. Philips zal daarna uitgroeien tot een van de toonaangevende producenten van grammofoons.

RCA

Deze story begint in 1901 als The Victor Talking machines een van de wereldleiders op het gebied van phonograafs en geluidsdragers. De wortels van dit bedrijf liggen in Camden New Jersey. Door een fusie tussen de Berliner Grammophone Company (muziekdragers) and Johnson's Consolidated Talking Machines (afspeelapparatuur) ontstond een nieuw bedrijf. Het bedrijf kreeg de naam "The Victor". Het was een soort vernoeming naar de overwinningen die de bedrijven boekten op hun concurrenten.

The Victor verwierf het recht om in Amerika, Canada en Latijns Amerika het Nipper beeldmerk en de naam His Masters Voice te mogen gebruiken. (Deze naam was verbonden aan het beeldmerk en niet aan een bedrijf).

The Victor ging platen en afspeelapparatuur produceren en wist grote artiesten te contracteren. In Japan werd in 1922 the Japanese Victor Company opgericht die we nog kennen als JVC.

In 1906 werd de bekende grammofoon "Victrola" geïntroduceerd. Het was aanvankelijk een meubelstuk met als marketingoverweging dat een meubelstuk eerder in de woonkamer zou worden geplaatst dan een losse grammofoon. Daarmee bleek The Victor de spijker op de kop te hebben geslagen. In 1925 werd de elektrische geluidsweergave geïntroduceerd wat een hele vooruitgang ten opzichte van de akoestische weergave was.

In 1928 kreeg een bank de aandelen van The Victor in handen en die verkocht ze in 1929 door aan RCA (Radio Company of America). Vanaf dat moment heette The Victor RCA/Victor.

Begin vijftiger jaren van de vorige eeuw introduceerde RCA/Victor de 45 toeren plaat. Tot dat moment was 78 en 33 toeren de standaard. Dat betekende nogal wat want alle afspeelapparatuur moest worden vervangen en dat stuitte op veel weerstand. In Nederland ontstond er zelfs een ware boycot bij handelaren tegen deze nieuwe standaard. De boycot hield niet lang stand want sommige handelaren die voorstanders van deze boycot waren, verkochten ze desondanks toch. Wat later is de 45 toeren snelheid niet meer weg te denken en de nieuwe standaard geworden voor singeltjes.

In 1986 neemt General Electric RCA over en die verkocht op zijn beurt RCA weer door aan Thomson (apparatuur) en Sony (geluidsdragers). Thomson en Sony hebben nu het recht op het gebruik van Nipper.

Schneider

De geschiedenis van Schneider Rundfunkwerke AG gaat terug naar 1889 toen Felix Schneider in Türkheim (Duitsland) de productie van houten wasmachines startte. Later is het assortiment uitgebreid tot "Unterhaltunselektronik" en later computers. Met de verwerving van Dual haalde Schneider de noodzakelijke kennis in huis.

In 2002 ging Schneider failliet en de boedel werd overgenomen door TCL, een Chinees elektronica concern dat later weer opging/samenging met Thomson.

Show 'n tell

Show 'n tell is een product van General Electric (GE) in Amerika. GE was één van de grootste elektronica bedrijven in de wereld. Het heeft in zijn geschiedenis tal van bedrijven opgekocht of gefuseerd. Show 'n tell is ongetwijfeld een product van een van de bedrijven die op die manier is gelinkt an GE.

Siemens en Halske 

Siemens & Halske specialiseerde zich naast telegrafie in producten voor de spoorwegen. Door de kennis die zij had op “verbindingen” had zij bij de introductie van telefonie een voorsprong op de concurrenten en werd al snel marktleider in telefonieproducten.

Aan het begin de van 20e eeuw stichtte S&H met AEG “die Gesellschaft für drahtlose Telegraphie GMBH  System Telefunken“. Na de eerste wereldoorlog ging de expansie van S&H in een hogere versnelling en werd o.a. Osram opgericht.

In de crisisjaren leek het even moeilijk te gaan, maar de oorlogsindustrie was een grote kans voor S&H en het bedrijf groeide verder. Het was ook in die periode dat Siemens consumentenelektronica waaronder radio’s begon te produceren. De productie in de oorlog werd voor een groot deel gedaan door dwangarbeiders. Na de oorlog splitste het bedrijf zich (gedwongen?) op in verschillende andere bedrijven waarin het zich verder ontwikkelde zoals: automatiseringstechniek, verlichting, medische instrumenten en apparatuur, energie, transport en consumentenelektronica.

Sobell

Sobell begon direct na de tweede wereldoorlog in Engeland met het importeren van radio's  en kleine koelkasten uit Amerika. Hij kon al snel de vraag niet aan en begon daarom met eigen fabrieken zelf te produceren.

Na de tweede wereldoorlog kwam de verkoop goed op gang en begon Sobell zich te vertonen op tentoonstellingen met radio's en televisies. Hij sloot een mega-deal met Great Universal Stores (GUS) voor de levering van 50.000 tot 150.000 televisies. Maar door contractuele bepalingen werd door GUS de opdracht ingetrokken.

Sobell ging daarna in zee met EMI en na allerlei procedures van koop en verkoop van licenties en gebruiksrecht van namen werd uiteindelijk de naam veranderd in Radio and Allied Industries. (R and A). R and A werd later weer overgenomen door GEC.

Supraphon

is een nog steeds bestaande muziekuitgeverij in Tsjechië. Zij geven nu alleen klassieke muziek uit met artiesten van eigen land. Zij zijn gevestigd in Praag.

Supraphon is een naam die oorspronkelijk (1932) is gedeponeerd voor een grammofoon. Al snel ging Supraphon zich echter toeleggen op het uitgeven van klassieke muziek maar ook de productie van grammofoons ging door. 

Tefi

Tefi is opgericht in 1938 door Dr. Karl Daniel. Tefi specialiseerde zich in geluidsweergave en bracht eerst een telefoonbeantwoorder op de markt onder de merknaam Tefiphon. (Telefon, Film, Phon). Maar door Duitse (oorlogs)wetgeving kreeg Tefi geen toestemming dit product op de markt te brengen. Tefi produceerde radio's, audio meubels, kofferradio's, juke-boxen. Begin veertiger jaren begon de ontwikkeling van muziekweergave systemen. In die periode kende men alleen 78 toeren platen (33 1/3 toeren was in ontwikkeling) met een speelduur van een paar minuten. De kwaliteit van schellak platen was, zeker na gebruik, vaak niet best. Ze waren breekbaar en krasten. Dat bracht Tefi er toe een systeem te ontwikkelen met een speelduur tot wel 4 uur en vrij van krassen. Dit systeem werd in de markt gezet onder de naam Tefifon. Tefi bracht ook zelf muziek uit op cassettes waarvan de band eindloos werd afgespeeld. (voorloper van de 8 track). Het systeem werd in Duitsland verkocht via 200 eigen winkels. Er was voornamelijk marsmuziek, kerstmuziek en volksmuziek (Heimlandmusik) verkrijgbaar op de banden. Dat had vooral te maken met de Duitse historie van dat moment. Men was door de naziperiode decennia lang gewend aan dat soort muziek. Muziekinvloeden vanuit Amerika werden in de vooroorlogse periode niet toegelaten. Export naar andere landen was er niet en dientengevolge ook geen muziekaanbod gericht op andere landen. In een wat latere periode wilden artiesten hun muziek niet uitbrengen op tefifon omdat ze allemaal al gecontracteerd waren door de grammofoonplaten producenten. In de periode 1962/1963 werd een poging gedaan Tefifon onder de naam Westrex in Amerika te introduceren maar zonder succes. In 1965 ging Tefifon failliet. Neckermann nam toen de verkoop van de nog in de aanwezige banden over.

Telefunken

Het bedrijf Telefunken vindt zijn oorsprong in 1903 door een samenvoeging van twee afdelingen van AEG en Siemens die beiden op het gebied van draadloze telegrafie bezig waren. Op aandringen van de toenmalige keizer Wilhelm II vond toen de samenvoeging plaats In 1923 begon Telefunken met de eerste radio-uitzendingen van concerten en in 1938 werd de eerste televisie studio in gebruik genomen.

In 1941 verwierf AEG alle aandelen waarmee Telefunken een volledige AEG dochter werd. In de oorlog werd het bedrijf volledig verwoest maar na de oorlog werd de wederopbouw voortvarend ter hand genomen. Er werd een breed scala van elektronica componenten en apparaten geïntroduceerd waaronder de grammofoon. AEG Telefunken ontwikkelde zich tot een hightech bedrijf op velerlei gebied. In 1983 en 1984 werden de aandelen overgenomen door het Franse Thomson en deze droeg de aandelen in 1985 weer over aan Daimler Benz. Het bedrijf kwam in zwaar weer en in 1995 besloot Daimler het bedrijf te liquideren.

Teppaz

In 1928 vestigde Teppaz zich in Lyon. Lyon was een industrieel gebied door de productie van zijde. Door de vestiging van Teppaz werd het ook op het gebied van elektronica in Frankrijk het belangrijkste gebied.

Teppaz is nooit uitgegroeid tot een groot merk. In 1958 werkten 6000 medewerkers (voornamelijk vrouwen) aan de lopende band voor de samenstelling van grammofoons.

Tesla

De Tesla fabriek vindt zijn oorsprong in de twintiger jaren in Praag in Tsjecho-Slowakije (heette toen nog Elektra).

In 1932 nam Philips de fabriek over maar nadat in 1946 Rusland het oosten van Europa had bezet, werd de toenmalige Philipsfabriek in Praag geannexeerd. De naam die er aan werd gegeven was Tesla.

Tesla was een technicus die in 1943 is overleden nadat hij in Amerika tal van ontdekkingen heeft gedaan vooral op het gebied van radiotechniek en wisselstroom (Tesla spoel).

De Russen begonnen met gebruikmaking van de Philips technieken grote hoeveelheden radio's te produceren.

Thorens

Thorens mag worden beschouwd als de Rolls Royce onder de grammofoons. Zwitserse precisie en kwaliteit maken dergelijke producten tot wereldklasse.

Thorens is gestart in 1883 door Hermann Thorens als fabrikant van muziekdozen in Saint Croix in Zwitserland. Nadat Edison de Phonograaf uitvond, ging Thorens eerst de wals-phonograaf produceren en later de “gewone" phonograaf met een hoorn.

In 1913 ging men plotseling een andere koers varen met de productie van aanstekers en mondharmonica’s. Wellicht had dat iets met de eerste wereldoorlog te maken waardoor de afzet van grammofoons instortte.

Thorens was daarin zeer succesvol, zeker omdat vanaf het begin veel aandacht aan design werd besteed.
Thorens paste veel chroom toe in haar ontwerpen.

In 1928 werd de productie van grammofoon onderdelen ter hand genomen. Eerst richtte Thorens zich op de productie van de aandrijving en de toonkop. (In 1930 werken 1200 personen bij
Thorens).

In de dertiger jaren werd een elektromagnetische toonkop ontwikkeld waarop Thorens een zogenaamde Omnix patent verkreeg. In de dertiger jaren werd ontvangstapparatuur ontwikkeld en werden opname grammofoons (snijprincipe) gemaakt waarmee je ook platen kon afspelen.

Vanaf 1950 kwam Thorens op de markt met afspeelapparatuur die in de betere klasse viel, sterker nog het behoorde zeker tot de beste fabricaten in de wereld. Thorens introduceerde grammofoons zonder arm en verkocht daarvoor ook losse toonarmen. Het idee hierachter was dat elke gebruiker naar zijn eigen eisen en financiële mogelijkheden een grammofoon kon
samenstellen.

In de zestiger jaren ging Thorens een fusie aan met Paillard die oa. filmcamera’s produceerde. De productie van Thorens werd verhuisd. De fusie liep op een mislukking uit waarna de productie onder licentie door EMT werd uitgevoerd.

Thorens introduceerde daarna nog veel nieuwe types en streefde daarbij steeds naar wereldklasse.

Waarschijnlijk is deze “kwaliteitsstrategie” de reden dat Thorens als één van de weinigen al meer dan 100 jaar stand heeft gehouden.

Trix Electrical Company

Trix Electrical Company in London produceerde vanaf 1948 elektrische apparatuur zoals grammofoons, versterkers, microfoons en andere apparatuur voor geluidsweergave. Zij hanteerde daarvoor de merknaam Trixette. Zij gebruikte componenten van andere fabrikanten, meestal die van Garrard. In 1960 is het bedrijf overgenomen door Ultra Electronics Ltd.

Triotrack

De Triotrack werd begin vijftiger jaren op de Nederlandse markt gebracht door Acousitcal NV uit Haarlem. Later gevestigd in Amsterdam. Trio Track bevat veel B&O componenten en is een technisch hoogstandje uit die tijd.

In tegenstelling tot de meeste grammofoons heeft de Triotrack een snaaraandrijving in plaats van een wieltje. Met een snaaraandrijving kan een veel betere constante snelheid worden gerealiseerd. Deze snelheid kan met het groene knopje nog worden bijgesteld.

Vorwerk

Carl en Adolf Vorwerk hebben in 1883 Vorwerk gesticht in Duitsland. Vorwerk produceerde tapijten en importeerde layer vanuit Engeland en weefgetouwen voor de tapijtindustrie. De handel ging echter niet voor de wind. Aanvankelijk werd de oplossing gezocht in het aanbrengen van technische verbeteringen aan de geïmporteerde weefgetouwen maar het ging niet echt goed met Vorwerk.

Na de eerste wereldoorlog ontwikkelde men een motor voor grammofoons. De grammofoon was een gewild artikel om de mensen de ellende van de eerste wereldoorlog te laten vergeten. De productie van grammofoonmotoren ging door tot 1929.

Met de opkomst van de radio verwachtte Vorwerk dat de grammofoon zou gaan verdwijnen. Vorwerk maakte van de nood een deugd en ingenieur Engelbert Gorissen bouwde de grammofoonmotor om tot een kleine handstofzuiger. In Amerika bestond reeds een stofzuiger maar in Europa nog niet. De stofzuiger kreeg de naam van "Kobold" (kabouter) Vorwerk wist de stofzuiger daarna te ontwikkelen tot wereldklasse.

Webster

Webster Chicago Corporation Illionois is opgericht in 1914 en heeft bestaan tot in de zestiger jaren. De productenrange bestond uit radio's, opnameapparatuur, versterkers, intercom's en stroomopwekapparatuur.

Vanaf 1925 begon Webster consumenten apparatuur te bouwen zoals radio’s en phonograafs. Ook stonden ze aan de basis van de ontwikkeling van geluidsapparatuur voor de filmindustrie. Phonograafs en platenwisselaars behoorden kwalitatief tot de besten en werden vooral verkocht voor inbouw in meubels.

In 1945 begon de productie van draadrecorders maar de draadrecorder is nooit succesvol geweest. Voornamelijk omdat begin jaren vijftig geluidsopname met bandapparatuur mogelijk werd. Kwalitatief kon de draadrecorder daar niet tegen op. In 1952 werd de productie van draadrecorders gestopt en ging Webster bandrecorders produceren. Ze veranderde de naam toen in Webcor omdat dat korter was dan Webster Chicago Corporation Illionois.

In de zestiger jaren kon men de concurrentie (met Azie) niet meer aan en sloot men de deuren.