Een fabriek, afgeleid van het Latijnse fabrica 'werkplaats' en faber 'handwerksman, ambachtsman', is een werkplaats, gebouw of vestiging waar iets wordt gefabriceerd oftewel geproduceerd.

Tot aan de industriële revolutie halverwege de 18e eeuw was de productie op verschillende manieren georganiseerd:

• Huisnijverheid bij boeren in eerste instantie zelfstandig en later met tussenkomst van een fabrikeur, met name in de textielindustrie.
• Ambachtelijke werkplaatsen gevestigd in dorpen en steden, zoals de hoefsmid en andere ambachten
• Werkhuizen zoals spinhuizen en weefhuizen, waar een aantal mensen bijeen waren die dezelfde of een gelijksoortige activiteit ontplooiden.

Deze laatste was de overgangsvorm naar de eerste fabrieken, die ook wel manufactuur werd genoemd.