Kamp Wyldemerk

Op 1 juni 1942 werd op de Wyldemerk bij Harich een kamp van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD) in gebruik genomen tegelijkertijd met 56 andere kampen, verspreid over Nederland. De naam “Arbeidskamp van de Nederlandse Arbeidsdienst (N.A.D.) op de Wyldemerk” werd alleen maar gebruikt in Gaasterland en omgeving. Officieel had het een andere naam. Half maart 1943, publiceerde de Staf van de Nederlandse Arbeidsdienst een volledige lijst van alle 64 kampen met de vestigingsplaats, de kampnaam en de bijbehorende erenaam. Deze erenaam werd bepaald door de kampleiding. Meestal werden hiervoor namen gebruikt van bekende Nederlanders. Het geven van erenamen aan de kampen was overgenomen van de Duitse Arbeidsdienst, de RAD. Daar stelde de leiding vooraanstaande Duitsers uit het verleden of heden als voorbeeld voor de jonge staatsburger, waarbij het nationaalsocialisme de leidraad was.

Kamp Wyldemerk (ook wel geschreven als Wyldemerck en Wijldemerk) is een voormalig werkkamp en Moluks woonoord in gemeente De Friese Meren. Het was gelegen aan de Wyldemerkwei tussen de plaatsen Balk en Rijs bij natuurgebied Wyldemerk ten noorden van buurtschap Schouw en de Van Swinderenvaart. Sinds de jaren 80 is het een bos- en wandelgebied. De beheerder en eigenaar is Staatsbosbeheer.

De naam Wyldemerck betekent oorspronkelijk ‘wilde markt’ en verwijst naar het historisch gebruik van het terrein als markt- of kermisplaats tot het eind van de negentiende eeuw. In 1942 werd in de streek Gaasterland een barakkenkamp gebouwd in opdracht van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD). Toen eind 1944 de bevrijding en de val van het naziregime dichtbij kwamen, vertrokken de NAD-arbeiders en verbleven er in Wyldemerck oorlogsevacuées uit Limburg. Na de Tweede Wereldoorloga diende Wyldemerck als interneringskamp voor politieke delinquenten; als woonoord voor kinderen van veroordeelden; Drentenaren uit de 5-mijls zone; en Nederlanders die voor de oorlog in Duitsland hadden gewoond en nu terug kwamen. Deze mensen verbleven allen maar kort in het kamp. Daarna stonden de barakken een paar jaar leeg tot er in 1953 de zogeheten repatrianten kwamen wonen als gevolg van de onafhankelijkheid van Indonesië. In 1954 werd Kamp Wyldemerck overgedragen aan het Comissariaat Ambonezenzorg (CAZ) en gereed gemaakt voor Molukkers

In 1954 werden in de barakken Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen gehuisvest. Het was een van de vier Molukse woonoorden in Friesland. De zeven barakken werden verbouwd tot 24 twee- en 12 driekamerwoningen. In totaal kwamen 55 gezinnen met 315 personen