Kamp De Kruisberg
Kamp De Kruisberg
Doetinchem
geen gegevens
Kamp De Kruisberg te Doetinchem was een opvoedingsgesticht en werd tijdens de Duitse bezetting als gevangenis gebruikt. Van 1946-1950 was het in gebruik als een Bewarings- en verblijfskamp.
Van 5 september 1944 tot 27 maart 1945 hield de Sicherheitsdienst honderden mensen gevangen op De Kruisberg: mannen en vrouwen uit het verzet en geallieerde militairen. Een groot deel was bestempeld als Todeskandidat. Minstens 72 van hen zijn gefusilleerd (oa Rademakersbroek en Woeste Hoeve). Rond de 100 mannen werden overgebracht naar het Duitse kamp Neuengamme. Onderweg sprongen 17 van hen uit de trein. Van degenen die in Neuengamme aankwamen, overleefde uiteindelijk slechts een enkeling. Toen de geallieerden Doetinchem naderden, bracht de SD hals over kop 63 gevangenen (57 vrouwen en 6 mannen) naar Kamp Westerbork.
n de gevangenis van de Sicherheitsdienst De Kruisberg zaten in het maart 1945 tientallen verzetsmensen gevangen. Bij het naderen van de geallieerden luidde het bevel: executeren.
Op 27 maart 1945 brachten de Duitsers 63 politieke gevangenen van De Kruisberg naar kamp Westerbork: 6 mannen en 57 vrouwen.
Vanuit SD-gevangenis De Kruisberg zijn talloze gevangenen naar het Duitse concentratiekamp Neuengamme overgebracht.
Op 1 februari 1945 werden 94 manlijke gevangenen onder zware bewaking vanuit De Kruisberg afgemarcheerd naar het Doetinchemse treinstation. Ook veel vrouwen stonden die dag in De Kruisberg klaar om eenzelfde gang te gaan, maar dat ging op het laatste moment niet door.
De trein vertrok na middernacht. Tussen Doetinchem en Ruurlo wisten 17 van hen door een gat in een van de twee veewagons te ontsnappen. De Brit Peter Thorne raakte daarbij zwaargewond en overleed later in een Doetinchems ziekenhuis.
Op het station In Zutphen kregen de mannen te eten. Bij die gelegenheid kon een groep uit Epe een briefkaart overhandigen. (afbeelding volgt). Vervolgens voer de trein via Deventer, Almelo en Hengelo naar de grens.
De trein kwam op 5 februari in Neuengamme aan. Daar werden de 77 mannen ingeschreven onder kampnummers 70890 tot en met 70972.
In de Doetinchemse noodgevangenis De Kruisberg houdt de Sicherheitsdienst tientallen vrouwen gevangen. Evenals de mannen zitten ze met vier of vijf in een cel. Ook zij hebben de beschikking over slechts één brits, bestemd voor de oudste in de cel. De anderens slapen op strozakken op de betonnen vloer.
Als de geallieerden naderen en bijna de Nederlandse grens bij Megchelen hebben bereikt, besluiten de Duitsers om op 27 maart 1945 5 vrouwen en 17 mannen, vrij te laten. 57 Andere vrouwen (samen met 6 mannen) brengen ze met twee Duitse legertrucks van de Kruisberg naar Kamp Westerbork.
slachtoffers:
De 25 mannen van de Woeste Hoeve
gefusilleerd, aldaar met 92 anderen, op 8 maart 1945
Gerard Albert van Assen (11-2-1910, 35 jaar) Apeldoorn
Johannes Beekes (8-18-1918, 26 jaar) Utrecht
G. G. Beer (35 jaar) Arnhem
G. Blaauw (37 jaar) Doornspijk
Abraham du Bois (28 jaar) Heiloo
M. A. van den Born (22 jaar) Ede
R. A. Formanoy (60 jaar) Putten
H. Franken (23 jaar) Nunspeet
Jan Frederiks (24-4-1896, 48 jaar) Dieren
J. G. Guttling (22 jaar) Den Haag
M. H. van der Harst (75 jaar) Amersfoort
Johann Hermann Heijen (27 jaar) Bussum
C. Huisman (48 jaar) Ermelo
J. Kapteijn (42 jaar) Luttenberg
Johannes Evert Wilhelm Gijsbrecht Kortlang (14-2-1888, 57 jaar) Ermelo
Johannes Martinus Kortlang (30-4-1919, 25 jaar) Ermelo
Cornelis Johannes van der Linden (20-11-1923, 21 jaar) Den Haag
J. W. Matthijsse (53 jaar) Vaassen
Pieter van der Meer (16-4-1911, 33 jaar) Apeldoorn
Hendrik Jan Nikkel, 3-6-1924 (20 jaar) Apeldoorn
Czeslaw (C.) Oberdak (23 jaar) uit Polen
H. J. Post (42 jaar) Bergentheim
J. H. Prenger (43 jaar) Hardenberg
H. Seyffards (ca 28 jaar) uit Polen of Tsjechoslowakije
A. Streefland (38 jaar) Renkum
De 46 mannen van het Rademakersbroek
gefusilleerd op 2 maart 1945
Johannes Karel Sjouke Anema (24 jaar)
Oswald Reinhold Wilhelm Assmann (57 jaar)
Hilbrand Johannes Baar (20 jaar)
Dionisius Dirk Bakker (65 jaar)
Jan Blankestijn (30 jaar)
Albert Bols (35 jaar)
Jacobus Franciscus Gerrit Bouwman (22 jaar)
Christiaan Lambertus Brummer (31 jaar)
Wouter van Dam (40 jaar)
IJsbrand Willem den Drijver (47 jaar)
Jan Cornelis Hendrik Fleer sr (47 jaar)
Jan Cornelis Hendrik Fleer jr (20 jaar)
Hendrik Gerard van Geen (23 jaar)
Willem Gerritsen (24 jaar)
Gerrit Griemink (27 jaar)
Jan Jacob de Groot (41 jaar)
Mannes Grendelman (31 jaar)
Evert van Grevengoed (48 jaar)
Jan van der Haar (31 jaar)
Willebrordus Hermanus Gregorius Cornelis van den Heuvel (26 jaar)
Leendert Sietse Hohoff (25 jaar)
Abram Arie IJzerman (19 jaar)
Pieter Bastiaan Jan IJzerman (49 jaar)
Petrus Johannes de Kok (42 jaar)
Luther Anne Elisa Kortlang (24 jaar)
Gerhardus Johannes Lovink (37 jaar)
Cornelis Joan Louwerens (24 jaar)
Gerrit Luichies (58 jaar)
Gerrit Arend Meerhof (31 jaar)
Wolter Oordt (25 jaar)
Gerrit Jan Ormel (34 jaar)
Derk Jan te Rietstap (31 jaar)
Geert Salomons (30 jaar)
Gijs Albertus Schaftenaar (35 jaar)
Franciscus Leonardus Boks Scholten (27 jaar)
Gerrit Jan Schutten (25 jaar)
Hermannes Schuurman (31 jaar)
Roelof Seinen (32 jaar)
Willem van der Sluis (34 jaar)
Albert Timmerman (47 jaar)
Gerrit Toerse (25 jaar)
Gerhardus Hendrikus ten Voorde (18 jaar)
Jan de Vries (24 jaar)
Hendrik van Wezel (38 jaar)
Jan Wijngaarden (24 jaar)
Teunis van Zwetselaar (44 jaar)
Geallieerde gevangenen van De Kruisberg
Peter Whittaker (Brits militair)
Jean Louis (Johnny) Warren. Canadees sergeant Bomber Command RAF
Charles Noble, Britse arts.
Frank Coslett
Charles Noble
De vijf vrouwen uit de cel van Iet Gerritsen
Iet Gerritsen , Doetinchem
Truus Bresser uit Arnhem
Berth Scholten uit Dedemsvaart
Jantje Adams uit Barneveld
Minie Rietman uit Doetinchem