Begraafplaats van het voormalig dorp Oterdum

Een van de dorpen die moest wijken voor de uitbreiding van haven- en industriegebied van Delfzijl was Oterdum, dat in z'n bloeitijd zo'n 200 inwoners telde. Dorp met kerk en kerkhof waren gebouwd tegen de dijk. De kerk zelf stak boven de dijk uit. Soms raasde de storm terwijl de kerkdienst bezig was. En het schijnt gebeurd te zijn dat de dominee op de kansel, uitkijkend over zee, zag dat een schip in nood was. Midden in de preek riep hij uit: "Het is goed dat we hier zijn, broeders, want daarginds vergaat een schip." Geen reden voor het kerkvolk het gebouw te verlaten en zich te wijden aan reddingswerkzaamheden. Ze wisten: de resten spoelen straks vanzelf wel aan en dan eerst is er werk aan de winkel. Want jutten deden ze stuk voor stuk.

 

De kerk, boerderijen en huizen moesten wijken voor de industrie en de zeewering moest op Deltahoogte worden gebracht. Het kerkje werd gesloopt, de grafstenen werden gelicht, de graven bedekt door een hogere dijk en de stenen teruggeplaatst.

 

Grafsteen van één der predikanten: Ds. Johannes Toxopeus. Hij was zoon van een predikant uit het Duitse Larrelt, studeerde in Groningen en werd op 21 november 1634 beroepen te Oterdum. Slachtoffer van een toen heersende pestepidemie, stierf hij in 1666 en werd begraven voor de preekstoel in de kerk van Oterdum. Johannes Toxopeus is de stamvader van het geslacht Toxopeus, waarvan onder andere bekend zijn Mees Toxopeus, schipper bij de KNZHRM en de vroegere commissaris van de Koningin in Groningen Mr. E.H. Toxopeus.

 

In 2004 is de grafsteen overgebracht naar de NH kerk van Woldendorp. Wel liggen er nog grafzerken van verschillende anderen uit het geslacht Toxopeus op de dijk.

 

Ooit was het dorp van strategisch belang door z'n ligging aan de Eems. Er was een gewapende schans gebouwd, nu eens belegerd door Saksen, dan door Spanjaarden. De stad Groningen liet dat Huis te Oterdum en de jurisdictie daarvan, dat ze sinds 1450 in bezit kregen, beheren door een kastelein, die rechtsprak in het Oldambt en in Reiderland. Uiteindelijk bleef van het huis weinig over, omdat er veel graafwerk plaats vond voor schanswerken tijdens de 80-jarige oorlog. Tijdens de slag bij Oterdum in 1584 stierf daar Eisso Jarges, die namens de Ommelanden de Unie van Utrecht mede ondertekende, aan de gevolgen van de pest. Wigbold van Ewsum, heer van de Nienoord, leider van de Ommelanden, later tevens de militaire leider, stierf in diezelfde slag aan de gevolgen van een toen opgelopen verwonding, ook zijn zoon verloor toen het leven.