Inhoud:

- algemeen

- buitenkampen (zogenaamde Außenlager)

- lijst Nederlandse slachtoffers

- 

Algemeen

Bij het dorp Gross-Rosen (sinds de oorlog Pools en Rogoznica genaamd) wordt op 2 augustus 1940 een satellietkamp van Sachsenhausen in gebruik genomen. Op 1 mei 1941 wordt het een zelfstandig concentratiekamp.

Gross-Rosen biedt aanvankelijk geen overlevingskansen. Binnen enkele weken tot enkele maanden bezwijken de gevangenen door de combinatie van een hongerdieet en uitputtend werk in steengroeven. Onder de slachtoffers in die periode zijn tientallen Nederlandse politieke gevangenen, vooral communisten.

Vanaf augustus 1942 worden de gevangenen langer in leven gehouden om ze in de oorlogsindustrie te kunnen gebruiken. Aan Gross-Rosen wordt een netwerk van vele tientallen sub-kampen verbonden. De gevangenen werken onder andere voor bedrijven als Krupp, I.G. Farben, Siemens und Halske, Daimler Benz en Blaupunkt.

Gross-Rosen is ook een van de kampen waarin West-Europese verzetsstrijders in Nacht und Nebel verdwijnen.

Pas vanaf het najaar van 1944, als Auschwitz en andere kampen vanwege het oprukkende Rode Leger worden geëvacueerd, komen er veel Joodse gevangenen in Gross-Rosen.

Naar schatting 40.000 mensen zijn in Gross-Rosen omgekomen. Het kamp wordt op 14 februari 1945 door het Sovjet-leger bevrijd.

De gevangenen in het kamp moesten op diverse manieren dwangarbeid verrichten.

Groß-Rosen wordt van de grote concentratiekampen wel beschouwd als een van de wreedste kampen, aangezien de kans om het te overleven aanzienlijk lager lag dan in veel andere kampen. Overigens werd in de steengroeve nauw samengewerkt met Duitse burgers. Die burgers konden met eigen ogen de dagelijkse doden ten gevolge van knuppelpartijen en de zeer snelle lichamelijke aftakeling ten gevolge van het hongerdieet waarnemen. Iemand die in de steengroeve te werk werd gesteld leefde niet langer dan vijf weken.

In de tweede helft van 1944 verschenen in het kamp werkplaatsen voor het bedrijf Siemens und Halske uit Berlijn. Het kantoor en magazijn van dit bedrijf was in het SS-gedeelte van het kamp. Voor Siemens werkten vlak voor de evacuatie van het kamp 425 gevangenen en zestien burgers.

In de werkplaats voor Blaupunkt werden spoelen gewikkeld en gesoldeerd. De arbeiders kregen daarvoor een opleiding van twee weken. Er werkten dertig tot tweehonderd personen.

In de weverij werkten de mensen in twee ploegen van elk twaalf uur. Verzwakte gevangenen werden hier te werk gesteld.

Buitenkampen (zogenaamde Außenlager)

Het kamp had op den duur circa zestig buitenkampen (zogenaamde Außenlager), verspreid over Neder-Silezië in toenmalig oostelijk Duitsland en het nabijgelegen Sudetenland. In totaal werden bijna 125.000 mensen in Groß-Rosen gevangen gehouden. Door de zware lichamelijke arbeid in de steengroeve en de slechte behandeling qua voeding en gezondheidszorg stierven 40.000 van hen, voordat het concentratiekamp op 14 februari 1945 door het Rode Leger bevrijd werd.

Außenlager - toenmalige naam (land)

• Aslau (DE)
• Bautzen (DE)
• Bernsdorf (CS)
• Birnbäumel (DE)
• Görlitz (DE)
• Bad Warmbrunn (DE)
• Bolkenhain (DE)
• Brandhofen (DE)
• Breslau-Lissa (DE)
• Breslau I und II (DE)
• Breslau-Hundsfeld (DE)
• Brieg (DE)
• Brünnlitz (CS)
• Bunzlau I und II (DE)
• Christianstadt (DE)
• Dyhernfurth I und II (DE)
• Dörnhau (Riese) (DE)
• Erlenbusch (Riese) (DE)
• Falkenberg (Riese) (DE)
• Freiburg (DE)
• Friedland (DE)
• Fünfteichen (DE)
• Fürstenstein (Riese) (DE)
• Gabersdorf (CS)
• Gablonz (CS)
• Gassen (DE)
• Gebhardsdorf (DE)
• Geppersdorf (DE)
• Grafenort (DE)
• Grulich (DE)
• Gräben (DE)
• Großkoschen (DE)
• Grünberg II (DE)
• Grünberg I (DE)
• Guben (DE)
• Halbau (DE)
• Halbstadt (CS)
• Hartmannsdorf (DE)
• Hirschberg (DE)
• HohenelbeKaltwasser (Riese) (DE)
• Kamenz (DE)
• Kittlitztreben (DE)
• Klein-Radisch (DE)
• Kleinschönau / Zittau (DE)
• Kratzau (CS)
• Kurzbach (DE)
• Kunnerwitz (DE)
• Landeshut (DE)
• Langenbielau I (DE)
• Langenbielau II (DE)
• Lärche (Riese) (DE)
• Lauban (DE)
• Libau (DE)
• Ludwigsdorf (DE)
• Mittelsteine (DE)
• Märzbachtal (Riese) (DE)
• Merzdorf (DE)
• Morchenstern (CS)
• Niederoderwitz (DE)
• Niesky (DE)
• Neusalz an der Oder (DE)
• Neuhammer (DE)
• Ober Altstadt (CS)
• Oberwüstegiersdorf (Riese) (DE)
• Peterswaldau (DE)
• Parschnitz (CS)
• Reichenau (CS)
• Rennersdorf (DE)
• Rauscha (DE)
• Sackisch (DE)Schatzlar (CS)
• Schlesiersee (DE)
• St. Georgenthal (CS)
• Säuferwassertal des Baches Klobia (Riese) / Kaltwasser (DE)
• Tannhausen und Zentralrevier (Riese) (DE)
• Treskau (DE)
• Waldenburg (DE)
• Weißwasser / Lausitz (DE)
• Weißwasser / Mähren (DE)
• Wiesau (DE)
• Wolfsberg / Wüstewaltersdorf (Riese) (DE)
• Wüstenröhrsdorf (Gräfisch-Röhrsdorf) (DE)
• Wüstewaltersdorf (Riese) (DE)
• Wüstegiersdorf (Riese) (DE)
• Zillerthal-Erdmannsdorf (DE)